Διατροφή και δημοκρατία - του Γιώργου Σταματόπουλου

Στις βιομηχανικές χώρες μόνο το 2% του πληθυσμού είναι γεωργοί. Άρα το 98% ουδόλως ασχολείται εάν οι εναπομείναντες αγρότες οδηγούνται στην εξόντωση, όπως και τα μικρά αγροκτήματα, εάν οι μονοκαλλιέργειες καταστρέφουν την ποικιλία καλλιεργειών, εάν η γεωργία μετατρέπεται σε αγορά γενετικά τροποποιημένων σπόρων, ζιζανιοκτόνων και εντομοκτόνων.
Ουδείς ενδιαφέρεται για το τι τρώει, απλώς καταναλώνει, άλλως καταβροχθίζει, την ώρα που οι αγρότες μετατρέπονται από παραγωγοί σε καταναλωτές προϊόντων ιδιοκτησίας πολυεθνικών εταιρειών. Οι αισχροί και χυδαίοι νόμοι του «ελεύθερου» εμπορίου και της «ελεύθερης» αγοράς αφανίζουν τους μικροϊδιοκτήτες, την ποικιλία των τροφών, την ίδια τη γεύση, την υγεία της Γης (ζωής).
Επιπροσθέτως η χρήση χημικών καταστρέφει ανεπανόρθωτα το χώμα, εκεί όπου ζουν αμέτρητοι μικροοργανισμοί απαραίτητοι για την ανανέωσή του. Πώς όμως να το ανανεώσουν όταν οι οργανικές ουσίες του, που τους τρέφουν, αφανίζονται; Η βιομηχανοποιημένη γεωργία έχει καταστρέψει την ποικιλία των τροφών, παράγοντας τεράστιες ποσότητες σε ορισμένα μόνο αγαθά, χρησιμοποιώντας αντίστοιχα τεράστια ποσά ορυκτών καυσίμων και νερού και τοξικών χημικών.
Αν γνωρίζαμε τι τρώμε, απλώς δεν θα τρώγαμε. Η κυνική απάντηση, ότι δεν μπορεί πλέον, με τις κλασικές καλλιέργειες, να τραφεί ο πληθυσμός της Γης, είναι απλώς κυνική. Διότι οι μονοκαλλιέργειες αφάνισαν τη γεωργία και οδήγησαν εκατομμύρια ανθρώπους στην πείνα και την εξαθλίωση.
Τα ίδια ακριβώς συμβαίνουν και με τις παραδοσιακές κοινότητες των ψαράδων, που ζητούν να απαγορευτούν οι μηχανότρατες για να προστατευτεί η ζωή της θάλασσας, αλλά και η δική τους. Ανάγκη πάσα η επιστροφή σε κοινοτιστικές μορφές καλλιέργειας, αλλά και στη συνεργασία αγροτών - καταναλωτών. Σε μια εποχή κατά την οποία μια χούφτα πολυεθνικές ελέγχουν την παγκόσμια αγορά τροφίμων και τη μεταλλάσσουν (!) για να μεγιστοποιήσουν τα κέρδη και την εξουσία τους, οφείλουν ν' αντιδράσουν μαζί μικροπαραγωγοί και καταναλωτές.
«Η διατροφική δημοκρατία είναι επιτακτική σ' αυτή την εποχή της διατροφικής δικτατορίας», σημειώνει η Βαντάνα Σίβα στο θαυμάσιο βιβλίο της «Η αρπαγή της σοδειάς», εκδόσεις «Εξάρχεια». Και αμέσως μετά: «Η διατροφική δημοκρατία χτίζεται μέσω μιας νέας συνεργασίας μεταξύ των κινημάτων για περιβαλλοντική δημοκρατία και των κινημάτων για βιώσιμη γεωργία, των αγροτικών και των καταναλωτικών κινημάτων, καθώς και των νέων κινημάτων των επιστημόνων που αγωνίζονται για το κοινό καλό».
Δεν ξέρω πόσοι επιστήμονες αγωνίζονται για το κοινό καλό, δεν πολυκαταλαβαίνω τι σημαίνει «περιβαλλοντική δημοκρατία» (Δημοκρατία είναι μία, ούτε άμεση ούτε έμμεση ούτε περιβαλλοντική ούτε...), παρ' όλα αυτά, τα λόγια της ακτιβίστριας συγγραφέως είναι μια πρό(σ)κληση στην αδιαφορία της κοινωνίας και στη λαιμαργία της. Η ολιγάρκεια είναι πρόναος της αυτάρκειας και αυτή με τη σειρά της οδηγεί σε δημοκρατική συμπεριφορά. Ή μήπως φοβόμαστε ότι θα πεινάσουν οι πλούσιοι; Προ πάντων αλληλεγγύη μεταξύ όσων αντιστέκονται στη δικτατορία των πολυεθνικών, η πίεση των οποίων προς «την κατεύθυνση των γενετικών τροποποιήσεων εγείρει ζητήματα δημοκρατίας σε πολλά επίπεδα», τονίζει η Σίβα.
Προέχει, όμως, η αλληλεγγύη μεταξύ παραγωγών και καταναλωτών. Κινήματα καταναλωτών στις «ανεπτυγμένες» χώρες και κινήματα αγροτών στις «φτωχές». Η βιοποικιλότητα είναι η Δημοκρατία της Γης, η γνώση της διατροφής οδηγεί στη Δημοκρατία. Η γνώση αυτή είναι σήμερα μία από τις πλέον επαναστατικές πράξεις.

stamg@enet.gr
Ο Γιώργος Σταματόπουλος είναι δημοσιογράφος της Ελευθεροτυπίας