Η εμπορία
οπωροκηπευτικών προϊόντων στο Βέλγιο μέσω δημοπρατηρίου:
Πρόταση για την αύξηση του αγροτικού εισοδήματος
Ήδη από το 1950 ιδρύθηκε και λειτουργεί από και για τους παραγωγούς του Βελγίου δημοπρατήριο οπωροκηπευτικών στη λαχαναγορά του Mechelen Veilingen. Πριν την εν λόγω οργάνωση, οι βέλγοι παραγωγοί αναγκάζονταν να πωλούν τα προϊόντα τους σε πρωινές λαχαναγορές χωρίς κανέναν συντονισμό και καμία ομοιόμορφη πρακτική, ως προς τη διαμόρφωση των τιμών, τον έλεγχο της ποιότητας, τη συσκευασία και τον τρόπο πληρωμής.
Η συγκεκριμένη λαχαναγορά τροφοδοτεί την αγορά των Βρυξελλών αλλά και άλλων πόλεων του Βελγίου, ενώ αποτελεί και σημείο εκκίνησης εξαγωγών κυρίως προς τις αγορές της Γερμανίας, της Γαλλίας και της Ολλανδίας.
Με αφορμή την επικαιρότητα της συζήτησης στην Ελλάδα ως προς τη διαφορά μεταξύ της τιμής του παραγωγού και της τιμής διάθεσης στον καταναλωτή (1:5), παρουσιάζεται ως υπόδειγμα η λειτουργία του δημοπρατηρίου, χάρη στο οποίο το εν λόγω άνοιγμα δύναται να μειωθεί έως και 50% (1:2,5).
Τα στοιχεία που παρατίθενται προέρχονται από προσωπική έρευνα του Ευρωβουλευτή Ιωάννη Γκλαβάκη.
Το δημοπρατήριο οπωροκηπευτικών του Mechelen
Η αγορά στο δημοπρατήριο του Mechelen συγκροτείται από συνεταιριστική οργάνωση δύο χιλιάδων πεντακοσίων μελών (2 500). Βρίσκεται σε ένα αγροτικό χώρο πεντακοσίων στρεμμάτων (500), με στεγασμένους χώρους διακοσίων πενήντα (250) στρεμμάτων εκ των οποίων τα εκατόν είκοσι (120) στρέμματα είναι ψυκτικοί θάλαμοι. Στην αγορά αυτή απασχολούνται περίπου διακόσιοι (220) υπάλληλοι και ο ετήσιος τζίρος ανέρχεται στα διακόσια τριάντα εκατομμύρια ευρώ (230 000 000€).
Οι αγρότες-μέλη δηλώνουν ετησίως το είδος και τις ποσότητες των προϊόντων που σκοπεύουν να παράγουν. Τις ποσότητες αυτές είναι υποχρεωμένοι να προσκομίσουν στο σύνολό τους, καθώς βάσει των ως άνω δηλώσεων ο συνεταιρισμός προβαίνει στις απαιτούμενες προεργασίες για την διάθεσή τους.
Στην περίπτωση που για οποιοδήποτε λόγο κάποιος αγρότης δεν προσκομίσει την προκαθορισμένη παραγωγή, υποχρεούται να καταβάλει αποζημίωση στον συνεταιρισμό.
Ακόμη και εάν η καλλιέργεια έχει καταστραφεί, διενεργείται έλεγχος με σκοπό τη διαπίστωση των συνθηκών της ζημίας. Στην περίπτωση που διαπιστωθεί υπαιτιότητα του παραγωγού, θα είναι και πάλι υποχρεωμένος να αποδώσει στον συνεταιρισμό την αποζημίωση που του αναλογεί.
Κατά τη διάρκεια της καλλιεργητικής περιόδου, η καλλιέργεια παρακολουθείται από γεωτεχνικούς του συνεταιρισμού, οι οποίοι διενεργούν συνεχείς ελέγχους. Παράλληλα, τόσο το καλλιεργήσιμο έδαφος όσο και τα τελικά προϊόντα υπόκεινται διαρκώς σε χημικές αναλύσεις, προκειμένου να ελεγχθεί η χρήση των λιπασμάτων και των φυτοφαρμάκων.
Τα προς διάθεση προϊόντα μεταφέρονται συσκευασμένα από τον παραγωγό στο συνεταιρισμό, όπου καταγράφεται το είδος, η ποικιλία, η ποσότητα αλλά και η ποιότητα.
Επισημαίνεται ότι στο Βέλγιο ισχύουν εξελιγμένες τεχνικές τυποποίησης των οπωροκηπευτικών, ενώ ενδεικτικά αναφέρεται ότι η τομάτα έχει είκοσι δύο (22) ποιοτικές κατηγορίες κατάταξης. Ο έλεγχος των προϊόντων από τον συνεταιρισμό είναι δειγματοληπτικός. Εφόσον, όμως διαπιστωθεί παρατυπία, οι κυρώσεις είναι αυστηρότατες.
Ø Από τις 10:00 π.μ. έως τις 19:00 μ.μ. λαμβάνει χώρα η εκφόρτωση των προϊόντων με τη χρήση μηχανημάτων και προσωπικού της οργάνωσης, σε συγκεκριμένους χώρους, ενώ στη συνέχεια τα προϊόντα τοποθετούνται στα ψυγεία εγκατάστασης, σε θέσεις που ελέγχονται και προσδιορίζονται ηλεκτρονικά.
Ø Από τις 19:00 μ.μ. έως τις 20:00 μ.μ. συγκεντρώνονται τα στοιχεία των προσκομισθέντων οπωρολαχανικών. Μετά την ώρα αυτή, οι ενδιαφερόμενοι έμποροι μπορούν να πληροφορηθούν τις διαθέσιμες ποσότητες, επισκεπτόμενοι την ηλεκτρονική διεύθυνση του συνεταιρισμού.
Ø Την επόμενη ημέρα, από τις 5:00 π.μ. έως τις 8:00 π.μ. όλα τα προϊόντα διατίθενται στο δημοπρατήριο με την ακόλουθη διαδικασία: Ο έμποροι προμηθεύονται από το λογιστήριο μια ειδική ηλεκτρονική κάρτα και παρακολουθούν σε μια ειδική αίθουσα τη δημοπράτηση των προϊόντων.
Η τιμή εκκίνησης είναι υψηλή, αλλά οι έμποροι περιμένουν να αρχίσει να πέφτει ηλεκτρονικά, μέχρι να φθάσει σε συμφέρουσα τιμή για να αγοράσουν.
Ο κίνδυνος να μην προλάβουν να κατοχυρώσουν τις ποσότητες των προϊόντων που επιθυμούν στην επιδιωκόμενη ποιότητα, τους ωθεί να κλείνουν τις παραγγελίες σε αρκετά υψηλή τιμή, προς όφελος των παραγωγών.
Τη στιγμή που ο έμπορος κατοχυρώνει μια ποσότητα ενός προϊόντος αυτόματα το αντίστοιχο ποσό χρεώνεται στον τραπεζικό του λογαριασμό και πιστώνει αντίστοιχα τον τραπεζικό λογαριασμό του συνεταιρισμού.
Συγχρόνως στο λογιστήριο εκτυπώνεται ηλεκτρονικά το τιμολόγιο με τα στοιχεία του εμπόρου και τις συγκεκριμένες ποσότητες που δημοπρατήθηκαν, ενώ παράλληλα δίδεται εντολή στους φορτοεκφορτωτές να μεταφερθεί η ζητούμενη ποσότητα στο σημείο φόρτωσης (ράμπα) από το οποίο θα παραδοθεί στο μεταφορικό μέσο του εμπόρου.
Η διαδικασία αυτή διεκπεραιώνεται με ταχύτητα, αποτελεσματικότητα και διαφάνεια.
Στην περίπτωση που κάποια ποσότητα μείνει αδιάθετη, αποσύρεται για να καταστραφεί. Προηγουμένως, όμως ειδοποιούνται φιλανθρωπικές οργανώσεις να έλθουν με δικά τους μέσα να την παραλάβουν, εφόσον τους ενδιαφέρει, εντελώς δωρεάν. Για τον λόγο αυτό οι αζήτητες ποσότητες μεταφέρονται σε ειδικό χώρο – ψυγείο, στον οποίο παραμένουν για ένα 24ωρο. Αν στο διάστημα αυτό δεν εκδηλωθεί ενδιαφέρον, καταστρέφονται.
Ο μέσος όρος της τιμής που επιτυγχάνει το κάθε είδος κατά ποικιλία και ποιότητα στο διάστημα μιας εβδομάδας δημοπράτησης αποτελεί και την τιμή με την οποία θα πληρωθεί ο παραγωγός. Η πληρωμή του γίνεται το αργότερο δυο εβδομάδες μετά την προσκομιδή των προϊόντων του στο δημοπρατήριο.
Σημειωτέον ότι για την όλη διαδικασία από τη δήλωση καλλιέργειας, την παρακολούθηση, τον γεωτεχνικό έλεγχο, την εκφόρτωση, τη δημοπράτηση, την τιμολόγηση και τη φόρτωση, ο συνεταιρισμός λαμβάνει προμήθεια μόνο 2,5%. Από το ποσό αυτό, πληρώνει τους μισθούς των διακοσίων είκοσι (220) μελών του προσωπικού, ενώ εξασφαλίζονται επιπρόσθετα κεφάλαια για μελλοντικές επενδύσεις.
Ο συνεταιρισμός διαθέτει, επίσης, για τα μέλη του αποθηκευτικούς χώρους και μέσα συσκευασίας (τελάρα, κλούβες, υλικά συσκευασίας) με αντάλλαγμα κάποια πρόσθετη οικονομική επιβάρυνση.
Αξιομνημόνευτη είναι, τέλος, η καθαριότητα που επικρατεί στους χώρους της λαχαναγοράς. Κάθε μέρα στο διάστημα που μεσολαβεί μεταξύ του τέλους της δημοπρασίας και της έναρξης εκφόρτωσης των νέων προϊόντων γίνεται γενική καθαριότητα των χώρων με ειδικά μηχανήματα, ενώ μια φορά την εβδομάδα οι εγκαταστάσεις κλείνουν για να καθαριστούν και να πλυθούν διεξοδικά.
Συμπεράσματα – προτάσεις
Πρόταση για την αύξηση του αγροτικού εισοδήματος
Ήδη από το 1950 ιδρύθηκε και λειτουργεί από και για τους παραγωγούς του Βελγίου δημοπρατήριο οπωροκηπευτικών στη λαχαναγορά του Mechelen Veilingen. Πριν την εν λόγω οργάνωση, οι βέλγοι παραγωγοί αναγκάζονταν να πωλούν τα προϊόντα τους σε πρωινές λαχαναγορές χωρίς κανέναν συντονισμό και καμία ομοιόμορφη πρακτική, ως προς τη διαμόρφωση των τιμών, τον έλεγχο της ποιότητας, τη συσκευασία και τον τρόπο πληρωμής.
Η συγκεκριμένη λαχαναγορά τροφοδοτεί την αγορά των Βρυξελλών αλλά και άλλων πόλεων του Βελγίου, ενώ αποτελεί και σημείο εκκίνησης εξαγωγών κυρίως προς τις αγορές της Γερμανίας, της Γαλλίας και της Ολλανδίας.
Με αφορμή την επικαιρότητα της συζήτησης στην Ελλάδα ως προς τη διαφορά μεταξύ της τιμής του παραγωγού και της τιμής διάθεσης στον καταναλωτή (1:5), παρουσιάζεται ως υπόδειγμα η λειτουργία του δημοπρατηρίου, χάρη στο οποίο το εν λόγω άνοιγμα δύναται να μειωθεί έως και 50% (1:2,5).
Τα στοιχεία που παρατίθενται προέρχονται από προσωπική έρευνα του Ευρωβουλευτή Ιωάννη Γκλαβάκη.
Το δημοπρατήριο οπωροκηπευτικών του Mechelen
Η αγορά στο δημοπρατήριο του Mechelen συγκροτείται από συνεταιριστική οργάνωση δύο χιλιάδων πεντακοσίων μελών (2 500). Βρίσκεται σε ένα αγροτικό χώρο πεντακοσίων στρεμμάτων (500), με στεγασμένους χώρους διακοσίων πενήντα (250) στρεμμάτων εκ των οποίων τα εκατόν είκοσι (120) στρέμματα είναι ψυκτικοί θάλαμοι. Στην αγορά αυτή απασχολούνται περίπου διακόσιοι (220) υπάλληλοι και ο ετήσιος τζίρος ανέρχεται στα διακόσια τριάντα εκατομμύρια ευρώ (230 000 000€).
Οι αγρότες-μέλη δηλώνουν ετησίως το είδος και τις ποσότητες των προϊόντων που σκοπεύουν να παράγουν. Τις ποσότητες αυτές είναι υποχρεωμένοι να προσκομίσουν στο σύνολό τους, καθώς βάσει των ως άνω δηλώσεων ο συνεταιρισμός προβαίνει στις απαιτούμενες προεργασίες για την διάθεσή τους.
Στην περίπτωση που για οποιοδήποτε λόγο κάποιος αγρότης δεν προσκομίσει την προκαθορισμένη παραγωγή, υποχρεούται να καταβάλει αποζημίωση στον συνεταιρισμό.
Ακόμη και εάν η καλλιέργεια έχει καταστραφεί, διενεργείται έλεγχος με σκοπό τη διαπίστωση των συνθηκών της ζημίας. Στην περίπτωση που διαπιστωθεί υπαιτιότητα του παραγωγού, θα είναι και πάλι υποχρεωμένος να αποδώσει στον συνεταιρισμό την αποζημίωση που του αναλογεί.
Κατά τη διάρκεια της καλλιεργητικής περιόδου, η καλλιέργεια παρακολουθείται από γεωτεχνικούς του συνεταιρισμού, οι οποίοι διενεργούν συνεχείς ελέγχους. Παράλληλα, τόσο το καλλιεργήσιμο έδαφος όσο και τα τελικά προϊόντα υπόκεινται διαρκώς σε χημικές αναλύσεις, προκειμένου να ελεγχθεί η χρήση των λιπασμάτων και των φυτοφαρμάκων.
Τα προς διάθεση προϊόντα μεταφέρονται συσκευασμένα από τον παραγωγό στο συνεταιρισμό, όπου καταγράφεται το είδος, η ποικιλία, η ποσότητα αλλά και η ποιότητα.
Επισημαίνεται ότι στο Βέλγιο ισχύουν εξελιγμένες τεχνικές τυποποίησης των οπωροκηπευτικών, ενώ ενδεικτικά αναφέρεται ότι η τομάτα έχει είκοσι δύο (22) ποιοτικές κατηγορίες κατάταξης. Ο έλεγχος των προϊόντων από τον συνεταιρισμό είναι δειγματοληπτικός. Εφόσον, όμως διαπιστωθεί παρατυπία, οι κυρώσεις είναι αυστηρότατες.
Ø Από τις 10:00 π.μ. έως τις 19:00 μ.μ. λαμβάνει χώρα η εκφόρτωση των προϊόντων με τη χρήση μηχανημάτων και προσωπικού της οργάνωσης, σε συγκεκριμένους χώρους, ενώ στη συνέχεια τα προϊόντα τοποθετούνται στα ψυγεία εγκατάστασης, σε θέσεις που ελέγχονται και προσδιορίζονται ηλεκτρονικά.
Ø Από τις 19:00 μ.μ. έως τις 20:00 μ.μ. συγκεντρώνονται τα στοιχεία των προσκομισθέντων οπωρολαχανικών. Μετά την ώρα αυτή, οι ενδιαφερόμενοι έμποροι μπορούν να πληροφορηθούν τις διαθέσιμες ποσότητες, επισκεπτόμενοι την ηλεκτρονική διεύθυνση του συνεταιρισμού.
Ø Την επόμενη ημέρα, από τις 5:00 π.μ. έως τις 8:00 π.μ. όλα τα προϊόντα διατίθενται στο δημοπρατήριο με την ακόλουθη διαδικασία: Ο έμποροι προμηθεύονται από το λογιστήριο μια ειδική ηλεκτρονική κάρτα και παρακολουθούν σε μια ειδική αίθουσα τη δημοπράτηση των προϊόντων.
Η τιμή εκκίνησης είναι υψηλή, αλλά οι έμποροι περιμένουν να αρχίσει να πέφτει ηλεκτρονικά, μέχρι να φθάσει σε συμφέρουσα τιμή για να αγοράσουν.
Ο κίνδυνος να μην προλάβουν να κατοχυρώσουν τις ποσότητες των προϊόντων που επιθυμούν στην επιδιωκόμενη ποιότητα, τους ωθεί να κλείνουν τις παραγγελίες σε αρκετά υψηλή τιμή, προς όφελος των παραγωγών.
Τη στιγμή που ο έμπορος κατοχυρώνει μια ποσότητα ενός προϊόντος αυτόματα το αντίστοιχο ποσό χρεώνεται στον τραπεζικό του λογαριασμό και πιστώνει αντίστοιχα τον τραπεζικό λογαριασμό του συνεταιρισμού.
Συγχρόνως στο λογιστήριο εκτυπώνεται ηλεκτρονικά το τιμολόγιο με τα στοιχεία του εμπόρου και τις συγκεκριμένες ποσότητες που δημοπρατήθηκαν, ενώ παράλληλα δίδεται εντολή στους φορτοεκφορτωτές να μεταφερθεί η ζητούμενη ποσότητα στο σημείο φόρτωσης (ράμπα) από το οποίο θα παραδοθεί στο μεταφορικό μέσο του εμπόρου.
Η διαδικασία αυτή διεκπεραιώνεται με ταχύτητα, αποτελεσματικότητα και διαφάνεια.
Στην περίπτωση που κάποια ποσότητα μείνει αδιάθετη, αποσύρεται για να καταστραφεί. Προηγουμένως, όμως ειδοποιούνται φιλανθρωπικές οργανώσεις να έλθουν με δικά τους μέσα να την παραλάβουν, εφόσον τους ενδιαφέρει, εντελώς δωρεάν. Για τον λόγο αυτό οι αζήτητες ποσότητες μεταφέρονται σε ειδικό χώρο – ψυγείο, στον οποίο παραμένουν για ένα 24ωρο. Αν στο διάστημα αυτό δεν εκδηλωθεί ενδιαφέρον, καταστρέφονται.
Ο μέσος όρος της τιμής που επιτυγχάνει το κάθε είδος κατά ποικιλία και ποιότητα στο διάστημα μιας εβδομάδας δημοπράτησης αποτελεί και την τιμή με την οποία θα πληρωθεί ο παραγωγός. Η πληρωμή του γίνεται το αργότερο δυο εβδομάδες μετά την προσκομιδή των προϊόντων του στο δημοπρατήριο.
Σημειωτέον ότι για την όλη διαδικασία από τη δήλωση καλλιέργειας, την παρακολούθηση, τον γεωτεχνικό έλεγχο, την εκφόρτωση, τη δημοπράτηση, την τιμολόγηση και τη φόρτωση, ο συνεταιρισμός λαμβάνει προμήθεια μόνο 2,5%. Από το ποσό αυτό, πληρώνει τους μισθούς των διακοσίων είκοσι (220) μελών του προσωπικού, ενώ εξασφαλίζονται επιπρόσθετα κεφάλαια για μελλοντικές επενδύσεις.
Ο συνεταιρισμός διαθέτει, επίσης, για τα μέλη του αποθηκευτικούς χώρους και μέσα συσκευασίας (τελάρα, κλούβες, υλικά συσκευασίας) με αντάλλαγμα κάποια πρόσθετη οικονομική επιβάρυνση.
Αξιομνημόνευτη είναι, τέλος, η καθαριότητα που επικρατεί στους χώρους της λαχαναγοράς. Κάθε μέρα στο διάστημα που μεσολαβεί μεταξύ του τέλους της δημοπρασίας και της έναρξης εκφόρτωσης των νέων προϊόντων γίνεται γενική καθαριότητα των χώρων με ειδικά μηχανήματα, ενώ μια φορά την εβδομάδα οι εγκαταστάσεις κλείνουν για να καθαριστούν και να πλυθούν διεξοδικά.
Συμπεράσματα – προτάσεις
- Το υφιστάμενο «άνοιγμα της ψαλίδας» μεταξύ της τιμής παραγωγού και καταναλωτή στην Ελλάδα είναι 1:5, ενώ στο Βέλγιο 1:2,5. Η εφαρμογή του προτεινόμενου υποδείγματος δημοπράτησης οπωροκηπευτικών προϊόντων στην Ελλάδα θα έχει ως συνέπεια την άμεση μείωση του πληθωρισμού στο εμπόριο των οικείων προϊόντων έως και 50%. Η μείωση αυτή θα έχει αναμφίβολα ισχυρό αντίκτυπο και στη συνολική τιμή του πληθωρισμού.
- Το σύστημα δημοπράτησης είναι ενδεικτικό του γενικότερου επαγγελματισμού που επιδεικνύουν στο Βέλγιο οι συνεταιρισμοί, με αποκλειστικό στόχο την προάσπιση των οικονομικών και επαγγελματικών συμφερόντων του κλάδου, με σεβασμό παράλληλα στον καταναλωτή και με πλήρη ανάληψη των ίδιων επαγγελματικών υποχρεώσεων και ευθυνών.
- Η ενίσχυση της εξαγωγής ελληνικών οπωροκηπευτικών στο Βέλγιο θα πρέπει να συνάδει με τους εν λόγω κανόνες επαγγελματισμού και υπευθυνότητας. Σημειώνεται ενδεικτικά ότι οι υπεύθυνοι των βελγικών σημείων πωλήσεως φρούτων και λαχανικών δεν λαμβάνουν σοβαρά υπόψη αιτήματα αγροτών για πώληση λόγου χάρη είκοσι (20) κιλών ροδάκινων, ακόμη και αν πρόκειται για συμφέρουσα τιμή. Αποφασιστικό κίνητρο σύναψης συνεργασιών με παραγωγούς που θέλουν να πωλήσουν τα προϊόντα τους στο Βέλγιο αποτελεί η περιοδικότητα και η συνέπεια της συνεργασίας. Τα μεγάλα σούπερ μάρκετ για παράδειγμα θέλουν να είναι σίγουροι ότι ένας παραγωγός θα είναι σε θέση να τους προμηθεύει κάθε εβδομάδα συγκεκριμένη ποσότητα και τούτο να εξακολουθεί για μήνες. Εξυπακούεται, δε, ότι η περιοδικότητα της τροφοδοσίας προϋποθέτει την περιοδικότητα στην καλλιέργεια.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου